ที่บ้านผมมีมังกรทองมาเลย์ฝากเลี้ยงตัวหนึ่ง เป็นปลาที่มาจากฟาร์ม Xian Leng ประเทศมาเลเซีย ขนาดตอนที่อยู่ในภาพก็คร่าวๆ ได้ 10 นิ้ว สภาพแวดล้อมทั่วไปก็อยู่ในตู้ขนาดยาว 36 กว้าง 24 และ สูง 20 นิ้ว ระบบกรองใช้ "กรองถาด" ซึ่งภายในถาดนั้นมีวัสดุกรองเป็น ปะการัง (ชั้นล่างสุด) ขึ้นมาเป็นหินแม่น้ำขนาดกลาง และชั้นบนสุดเป็นหินแม่น้ำขนาดใหญ่ (อัตราการเปลี่ยน้ำอยู่ที่สัปดาห์ละครั้งๆ ละ 1/4 ของตู้) ตู้ที่ว่าสูง 20 นิ้วนั้น เติมน้ำจริงก็เพียงแค่ 16-17 นิ้วเท่านั้น หลอดไฟติดไว้ 2 หลอด แต่เปิดจริงเพียงหลอดเดียวเท่านั้น เพื่อนร่วมตู้มีแค่ปลานกแก้วขนาดเล็กๆ ตัวเดียว… อาหารที่ให้ประจำวัน เห็นจะไม่พ้น "กุ้งฝอยแช่แข็ง" หลังๆ ให้แต่แบบนี้ เพราะไม่อยากจะฆ่าตัดชีวิตแล้ว อะไรที่เลี่ยงได้ ก็พยายาม
เอาล่ะครับ รวมๆ แล้วดูเหมือนจะไม่มีอะไรเลย ช่างเป็นตู้ที่ทำท่าว่าจะเป็น "ตู้แสนสุข" ตู้หนึ่งเลยจริงไหมครับ ? ตู้ไม่เล็กไม่ใหญ่เกินไป เนื้อที่กำลังดี หลอดไฟเหมาะสม ถาดกรองใหญ่เพียงพอในการบำบัดน้ำ เพื่อนก็มี แถมอยู่ด้วยกันได้ดี แบบนี้มังกรไม่เหงาแน่… ผมเลี้ยงเจ้านี่ด้วยดีมาโดยตลอด จนมาช่วงเช้าวันหนึ่ง ผมได้ให้อาหารปลาตามปกติทุกๆ ตู้ แน่ล่ะ ช่วงเวลาของการกินมันเป็นอะไรที่วิเศษที่สุด ได้ดูปลากินข้าวอย่างความสุข ไม่ว่าจะตู้ใหญ่หรือตู้เล็ก รวมถึงตู้ของเจ้าทองมาเลย์ตัวนี้ด้วยก็เช่นกัน
ตอนนั้นผมจำได้ดีว่า ตัวปลาไม่มีอะไรผิดสังเกต มันยังคงกินดีเป็นปกติอยู่ เมื่อให้อาหารเสร็จแล้ว ผมก็กลับไปทำกิจกรรมของผมต่อ ล้างอุปกรณ์ ทำนั่นทำนี่ ก่อนตักข้าวเช้ามานั่งทาน แล้วก็มองดูปลาอย่างมีความสุขไปด้วย ตอนนั้นเอง สายตาผมเหลือบไปเห็นเจ้านี่… เฮ้ยยยยยยยย ~~!! นั่นอะไร ? ภาพที่ผมเห็นอยู่ตรงหน้าก็คือ อยู่ๆ แก้มของมันก็บวมช้ำขึ้นมา บวมแบบที่ไม่เคยเจอมาก่อน บรรยายไม่ถูกคงต้องดูภาพประกอบนะครับ ขนาดผมเลี้ยงปลามังกรมาเกือบ 10 ปี ยอมรับครับว่าไม่เคยเจอแบบนี้ ? แล้วอยู่ๆ ก็เป็น เมื่อตอนให้อาหารยังไม่เห็นเลย ไม่สิ เราไม่ได้มองข้าม แต่มันยังไม่เกิดขึ้นจริงๆ
ผมไม่แน่ใจว่าเกิดอะไรขึ้น ? แต่สิ่งที่พอจะเดาออกได้ก็คือ ตอนนี้แก้มที่บวมอยู่ ข้างในต้องมีของเหลวอยู่จำนวนหนึ่ง แต่สิ่งนั้นก็น่าจะไม่พ้น "เลือดคั่ง" ครับ เพราะภายในแก้มที่บวมออกมา เมื่อส่องกับจากหลอดไฟภายในตู้ ผมสังเกตเห็นสีแดงเรื่อๆ ภายในนั้น ตอนนี้สาเหตุ… ผมไม่ทราบ แต่ถ้าถามว่าเกิดจากอะไร ? สิ่งที่พอจะคาดเดาได้ก็น่าจะเป็น "กระโดดชน" อะไรไรซักอย่างๆ รุนแรง เป็นผลให้แก้มช้ำ และเลือดไหลคั่งอย่างที่เห็น (ตาโบ๋วเลย… น่ากลัวมากๆ)
ถามใครก็ไม่มีใครให้คำตอบได้ ? ขนาดเราที่คลุกคลีกับมันมานานก็ยังไม่เคยเจอ เอาวะ ลองแก้ไขดูเองก็แล้วกัน => ขั้นแรก รอดูอาการก่อน 1-2 วัน สังเกตดูผ่านช่วงระยะเวลานั้นไปแล้ว ก็ยังไม่ดีขึ้น แต่ก็ไม่ได้บวมมากขึ้น ยังคงรักษาความสมดุลย์นั้นไว้ได้เหมือนเดิม (สยดสยองยังไง ก็ยังงั้นไม่เปลี่ยนแปลง) ในระหว่างนั้น ผมใช้ยาแก้อักเสบของ Bencard ในอัตราส่วน 1 เม็ดต่อน้ำ 50 ลิตร ติดต่อกัน แต่ไม่ได้เปลี่ยนน้ำ แน่นอนลองดูแล้วก็ไม่ได้ดีขึ้น ในตอนนั้นผมมีทางออกอื่นในใจแล้ว แต่ยังกล้าๆ กลัวๆ ที่จะทำ พอดีตอนนั้นเพชรมาเที่ยวที่บ้าน ผมเลยให้ดู เขาไม่มี Comment อะไร ? แต่ผมถามว่า
"เพชร คุณรู้มั้ยว่าเจ้านี่เป็นอะไร ?"
"ไม่รู้เหมือนกัน แบบนี้ไม่เคยเจอ"
"แก้มมันบวม ผมก็ไม่แน่ใจว่าเกิดจากไหน ? แต่ที่แน่ๆ ผมเห็นเลือดมันคั่งอยู่"
"อืม แล้วไง"
"ผมลองใช้ยาแก้อักเสบรักษาแล้ว 2 วัน"
"ผลล่ะ"
"ไม่รู้ว่าดีไหม ? มันไม่เป็นมากขึ้น แต่ก็ไม่เห็นว่าดีขึ้นเช่นกัน"
"แล้ว… เอาไง ปรึกษาหมอไหม ?"
"ผมมีวิธีหนึง คุณว่าไง ?"
"อะไรหว่า ?"
"คุณหาซื้อเข็มได้ใช่ไหม ?"
"เฮ้ย พูดดีๆ ผมไม่ได้เล่นยา"
"จ๊ากก เข้าใจผิดแล้ว ผมหมายถึงว่าตอนที่คุณเลี้ยงปลาหมอสี ก็เห็นใช้ป้อนยาบ่อยๆ"
"อืม นั่นก็ใช่… แล้วไง ?"
"ผมว่าจะให้คุณช่วยซื้อมาให้ผมซัก 2 อัน ผมจะลองใช้ดู"
"จะฉีดยาเข้าไปหรือ ?"
"เปล่า แต่จะดูดออก…"
"…………….. ลองดูก็แล้วกัน"
วันถัดมา เพชรหาซื้อ "เข็มฉีดยา" มาให้ผมได้ เป็นขนาดที่กำลังดี จับถนัดมือ ในระหว่างที่ผมให้ยา ผมงดออาหารไว้แล้ว 2-3 วัน ดังนั้นถ้าคืนนี้ผมจะวางยาสลบเพื่อจับมันขึ้นมาดูดเลือดที่คั่งในแก้มออก ก็น่าจะเป็นเวลาที่เหมาะสม โชคดีที่ผมได้เพชรมาเป็นผู้ช่วยที่รู้ใจอีกครั้ง งานนี้จึงดูทำท่าจะไม่อยากอย่างที่ควรจะเป็น… เรารอเวลาจนถึงเย็นครับ ให้เงียบสงบ ไม่มีคนพลุกพล่าน จากนั้นผมก็เริ่มทำงานด้วยขั้นตอนดังนี้…
1. เตรียมอุปกรณ์ที่ต้องใช้ให้เรียบร้อย => ถุงย้ายปลา ยาสลบ เข็ม ออกซิเจน น้ำยาฆ่าเชื้อโรค ยาแก้อักเสบ
2. ลดน้ำลง ให้อยู่ในระดับที่จับต้อนได้
3. เมื่อลดเสร็จแล้วก็ทำการจับต้อนเข้าถุง
4. วางยาสลบ จะทำการนี้จำต้องวางมากหน่อย
5. เมื่อปลาสลบแล้วผมจึงค่อยใช้เข็มดูดเลือดออก…ถูกต้องแล้วล่ะครับ มันเป็น "เลือดคั่ง" จริงๆ ผมเห็นของเหลวสีแดงฉานอย่างชัดเจน ดูดอยู่ประมาณ 2-3 ครั้ง ให้มั่นใจว่าหมด แล้วจึงถอดเข็มออกจากแก้ม
6. เอาเข็มนั้นดูดยาแก้อักเสบ (Bencard ที่ผสมน้ำอย่างเข้มข้นไว้แล้ว) ขึ้นมาแล้วฉีดกลับไปที่กระพุ้งแก้มของตัวปลาอีกครั้ง
7. ผมไม่ได้ฉีดเข้ามา แต่เพียงบางส่วนเท่านั้น เมื่อมั่นใจว่าปริมาณยาถึงตรงตามที่คาดไว้ ก็เข้าสู่ขั้นตอนทำให้ฟื้น
ไม่นานนักเจ้าทองมาเลย์ตัวนี้ก็ฟื้นขึ้นมาว่ายน้ำได้ตามปกติครับ… แต่เรายังวางใจอะไรไม่ได้ ก็ต้องคอยดูอาการต่อไป ในระหว่างนั้นผมก็ให้ยาแก้อักเสบในปริมาณเดิมตามปกติ ภายในช่วงเวลาเพียงไม่ถึง 2 วัน แก้มก็ยุบแล้วก็หายดีเป็นปกติ นั่นหมายถึงแนวทางการรักษาแก้ไขนี้ เราทำได้ถูกทาง (แต่อาจจะไม่ถูกต้องทีเดียวนัก) ซึ่งอย่างน้อยที่สุด ก็ทำให้ปลาของเรากลับมาหายดี ว่ายน้ำสวย และกินเก่ง กินจุ ได้เหมือนเดิม
ปล. อ่านแล้วก็ Save ไว้ซักหน่อย เผื่อวันใดเหตุการณ์แบบนี้เกิดขึ้นกับปลาของเรา (แม้จะมีโอกาสน้อยมากก็ตาม) เราก็ยังมั่นใจได้ว่า มันไม่ได้อันตรายเสียจนแก้ไขไม่ได้ การรักษาอาการผิดปกติต่างๆ หากพบเห็นได้เร็ว และรักษาได้ทันท่วงที ไม่มีคำว่า "สายเกินไป" อย่างแน่นอนครับ Nanconnection การันตี
Nanconnection